Opis

Projekt Riese (z niem. olbrzym) – kryptonim największego projektu górniczo-budowlanego hitlerowskich Niemiec, rozpoczętego i niedokończonego w Górach Sowich, oraz na zamku Książ i pod nim, w latach 1943-1945.

Wobec nasilających się alianckich nalotów bombowych w 1943, Niemcy hitlerowskie przeniosły dużą część swej strategicznej produkcji zbrojeniowej w – uważany za bezpieczny – rejon Sudetów. Mniej więcej wówczas powstał projekt utworzenia nowej kwatery głównej Hitlera na zamku Książ oraz potężnych bunkrów i budowli podziemnych wydrążonych w Górach Sowich.

W tym celu powołano jesienią 1943 r. spółkę Industriegemeinschaft Schlesien AG, której przekazano kilka tysięcy więźniów oraz jeńców wojennych, których umieszczono w czterech pierwszych obozach pracy. Jednak wobec niezadowalającego postępu prac już na przełomie marca i kwietnia 1944 nadzór nad budową przejęła Organizacja Todt.

Plany obejmowały potężne prace adaptacyjne na zamku Książ, utworzenie wielkich przestrzeni wydrążonych pod zamkiem, konstrukcji olbrzymich tuneli i sal podziemnych w kilku miejscach w Górach Sowich, reorganizacji całej siatki okolicznych dróg, połączenia całości siecią kolei wąskotorowej. Była to dalece najkosztowniejsza budowa kwater wojskowych i obiektów strategicznych ówczesnych Niemiec, choć całkowite poniesione koszty trudno oszacować. Rozmach budowlano-inżynierski był na najwyższym wówczas dostępnym poziomie.

Plany były kilkakrotnie zmieniane. Wedle danych z września 1944 produkcja tych schronów miała pochłonąć 150 milionów marek; wraz ze schronami w Wilczym Szańcu i w Pullach pod Monachium obejmowała 257 tysięcy m3 betonu zbrojonego stalą, 213 tysięcy m3 tuneli, 58 km dróg z sześcioma mostami, 100 km rurociągów. Na projekt Riese przyznano w 1944 roku 28 tysięcy ton stali cementu, czyli tyle, ile Niemcy przeznaczały rocznie na budowę schronów przeciwlotniczych dla ludności cywilnej.

Prace zostały wykonane tylko w części. Przed wkroczeniem Armii Czerwonej wiele podziemnych konstrukcji zostało zniszczonych, a przynajmniej tunele do nich prowadzące zostały wysadzone.

Prace objęły swym zasięgiem teren kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych na stokach gór: Wolfsberg (Włodarz), Saalberg (Jedlińska Kopa), Mittelberg (Dział Jawornicki), na wzgórzu między Wüstewaltersdorf (Walim) a Dorfbach (Rzeczka), Mulenberg (Moszna), Säuferhöhen (Osówka), Ramenberg (Soboń) i Schindelberg (Gontowa).

W zboczach gór wiercono otwory w skałach, które rozsadzano materiałami wybuchowymi. W ten sposób powstawały sztolnie i komory, które wzmacniano obudowami żelbetowymi. Całość była uzbrojona w potężne sieci infrastruktur drogowych, kolejowych, a także wodociągowych, kanalizacyjnych, telefonicznych i energetycznych.

W dokumentach III Rzeszy istnieją zapisy pozwalające ocenić rozmiar materiałów użytych przy konstrukcji kompleksu Riese. Między innymi na tej podstawie można sądzić, że dotychczas około połowa podziemnych korytarzy nie została odnaleziona.

Administracja

Aby dokonać zmian w projekcie, skontaktuj się z jedną z następujących osób:

• m1strzunio
• ROBACZKUS
• Spider

Waypointy

Lp.	Nazwa	Szerokość	Długość	Info	Typ	Waypoint
1	AL Dörnhau	50.669367	16.392017
2	AL Erlenbusch	50.7252	16.38215
3	AL Erlenbusch - Bocznica przeładunkowa	50.7247	16.387083
4	AL Falkenberg	50.644733	16.4706
5	AL Fürstenstein	50.83735	16.3029			GC4R96V
6	AL Kaltwasser	50.675104	16.38831
7	AL Lärche	50.687167	16.404983
8	AL Märzbachtal	50.687717	16.387533
9	AL Oberwüstegiersdorf	50.67435	16.378733
10	AL Oberwüstegiersdorf - Bocznica przeładunkowa	50.673317	16.3705
11	AL Riese	50.684581	16.372858
12	AL Säuferwasser	50.669617	16.4162
13	AL Schotterwerk	50.675001	16.362499
14	AL Stenzelberg	50.703483	16.431805
15	AL Talgund Ludwigsdorf	50.61925	16.485367
16	AL Tannhausen	50.698744	16.365265
17	AL Wolfsberg	50.702485	16.425008
18	AL Wüstegiersdorf	50.68495	16.372117
19	AL Wüstegiersdorf (Filia)	50.688383	16.380967
20	AL Wüstewaltersdorf	50.695867	16.4443
21	Bem. Bahnhof	50.685355	16.353764
22	Dynamit AG	50.628965	16.493966
23	Dynamit AG - Wartownia	50.629617	16.498833
24	Gasthaus zum Bergfirmen	50.687785	16.43657
25	Kompleks Głuszyca - Sztolnia 1	50.687002	16.377231
26	Kompleks Głuszyca - Sztolnia 2	50.686977	16.378711
27	Kompleks Jugowice - Sztolnia 1	50.710874	16.418681
28	Kompleks Jugowice - Sztolnia 2	50.710702	16.418724
29	Kompleks Jugowice - Sztolnia 3	50.710616	16.419368
30	Kompleks Jugowice - Sztolnia 4	50.71023	16.419539
31	Kompleks Jugowice - Sztolnia 5	50.709844	16.420183
32	Kompleks Jugowice - Sztolnia 6	50.709329	16.420698
33	Kompleks Jugowice - Sztolnia 7	50.708299	16.421471
34	Kompleks Książ - Magazyn materiałów wybuchowych	50.842933	16.2909
35	Kompleks Książ - Sztolnia 1	50.84309	16.291734
36	Kompleks Książ - Sztolnia 2	50.843304	16.292172
37	Kompleks Książ - Sztolnia 3	50.843616	16.292367
38	Kompleks Książ - Sztolnia 4	50.84198	16.292114
39	Kompleks Książ - Sztolnia 5	50.841678	16.293175
40	Kompleks Książ - Sztolnia 6	50.833255	16.300177
41	Kompleks Książ - Sztolnia 7	50.847711	16.308176
42	Kompleks Książ - Szyb	50.842409	16.292377
43	Kompleks Moszna - Sztolnia 1	50.685253	16.426964
44	Kompleks Moszna - Sztolnia 2	50.685682	16.427608
45	Kompleks Osówka - Kasyno	50.674467	16.421133			GC4Q33E
46	Kompleks Osówka - Silownia	50.6738	16.41945			GC4Q33E
47	Kompleks Osówka - Sztolnia 1	50.6727	16.42205			GC4FF3R
48	Kompleks Osówka - Sztolnia 2	50.672317	16.420083			GC4Q33E
49	Kompleks Osówka - Sztolnia 3	50.671993	16.414617
50	Kompleks Osówka - Szyb	50.673617	16.422117			GC4Q33E
51	Kompleks Rzeczka - Sztolnia 1	50.68906	16.444509
52	Kompleks Rzeczka - Sztolnia 2	50.68877	16.444392
53	Kompleks Rzeczka - Sztolnia 3	50.68842	16.444298
54	Kompleks Soboń - Sztolnia 1	50.6881	16.399967			GC37FGK
55	Kompleks Soboń - Sztolnia 2	50.685467	16.39965
56	Kompleks Soboń - Sztolnia 3	50.685683	16.404783
57	Kompleks Sokolec - Sztolnia 1	50.646083	16.458367
58	Kompleks Sokolec - Sztolnia 2	50.6454	16.459783
59	Kompleks Sokolec - Sztolnia 3	50.642667	16.46645
60	Kompleks Sokolec - Sztolnia 4	50.640433	16.464733
61	Kompleks Włodarz - Sztolnia 1	50.703483	16.414033			GC4Z2YJ
62	Kompleks Włodarz - Sztolnia 2	50.702933	16.415633			GC4Z2YJ
63	Kompleks Włodarz - Sztolnia 3	50.702183	16.417517			GC4Z2YJ
64	Kompleks Włodarz - Sztolnia 4	50.701567	16.419433			GC4Z2YJ
65	Kompleks Włodarz - Szyb	50.701367	16.415317			GC4Z2YJ
66	Koszary SS	50.704909	16.422153
67	Kwatera Ofiar Terroru Hitlerowskiego	50.69625	16.446517			GC4Q0DC
68	Lotnisko	50.678173	16.432854
69	Obóz jeńcow rosyjskich	50.675829	16.386993
70	Obóz OT	50.847416	16.290396
71	Osiedle OT	50.679599	16.422993
72	Pałac Jedlinka - Kierownictwo budowy Riese	50.712533	16.358467
73	Schirgenschanke	50.681735	16.429041
74	Sztab SS	50.721741	16.415774
75	Sztolnia 1	50.694985	16.372452
76	Sztolnia 2	50.694472	16.373458
77	Sztolnia 3	50.693802	16.373319
78	Sztolnia 4	50.694556	16.428371
79	Sztolnia 5	50.691648	16.422372
80	Sztolnia 6	50.691261	16.422629
81	Sztolnia 7	50.693822	16.427134
82	Sztolnia 8	50.693076	16.427115
83	Zentralrevier Tannhausen	50.70045	16.365683

Mapa

Statystyki

Miejsce	Liczba znalezionych/założonych	Procent znalezionych/założonych	Użytkownik	Lp
1	13	40% Complete (success)	bezmiar, SzTK, m1strzunio (12/1), arkadis, Michael`R, kalaputek, ryn50, Czekolada4, Romcio, LukasGo, michal_2002, xbakusdaniox, piotrek.n2, scotnick, mainecoon123, Radioaktywni, Dżemojadek (12/1)	1 - 17
2	12	40% Complete (success)	Hen39 (2/10), ochkarol, gangolsena99	18 - 20
3	11	40% Complete (success)	annulka, dandi29	21 - 22
4	10	40% Complete (success)	Eisenwurm, Feldrandsteher	23 - 24
5	7	40% Complete (success)	ktoszu-k?, B z y q, Stasiu72, marekrs1234, outsider6, Jaganwalt, ROBACZKUS, Alfred Frater, Bonsaj, fossilis, artana7, slavo1, maaaca, Raubritter, Smietanka, team Hebbes	25 - 40
6	6	40% Complete (success)	stersol :D, hack421, petoru, sarka007, corellon, CronosusRex, PAPAYAPA, ticiengel, MarkiZzOo, askaska, Mistrzu223, lechoo_hsf, teresawkinie, jaharris888, _Ryszard_, filipzygmunt0, BE80, bibi1954, nalimre, Marek81, gosia2005, gabriel_LE, oski92	41 - 63
7	5	40% Complete (success)	ajdacz, SewerynG78, Rasylo, Kipcior, NulliPriesemut, Motrax, AryXVW, Rychozol, izanagi13, ShiroShiro, iacoco, the_explorers, rum.burak, Goclever21, PanGiGi, rozenCZ, dawid.metz, 416fs, puka.czu, wieko92, dexterjj, Gawrisz, st@nley, Kallentina/o, grzegorzgrzegorz, Ploszajscy, pavel.73, M&M 768, xxxksiezniczkaxx, dr.plama, Kemina, magdzik, ferdasss, Pietcha, Villena & Samek, Pampolil, killing666, lacertaa, LenaosPL, lAzy.dS, ..Lucano.., Ewelka86Team, Marcin_Sylwia, nienic, Kristty, Daga13, Kostrouni, maji(pl), głaszczikarm, plootto, Borton90, Dzyndzolina, boss666, IdziemyPoprzezSwiat, oksytocyna, number666, mmm2105, cytokinia, bartek2001, gosia09, Tres Musketyros, TempestMKV, houba32, abgmedia, dufis, Zec007, kulio02, Jakuza_cz, endy3333, odludeq, mi i ol, żona	64 - 135
8	4	40% Complete (success)	Brzezany, hood1989, ivos_NA, Zilin, szybka1, SirSmusillo, hombrejoe, Sp@ce, intraf	136 - 144
9	3	40% Complete (success)	seeK, Sidleniwiec, alf08	145 - 147
10	2	40% Complete (success)	Aria_OCS, DD-JC, Maslaneczka, RazorsPl, DÁSASÁ, Darq_wch_TEAM, K.K.J, KurokiRei, vonkadik, MikroG43, Kieras96, RobertBasia, CarpeDiemJen, Sarna II, GRAZIAFoundIt, nadulka, Wołki.Lca, #Campy, jemiolka, Parkołazy, Yenki, Tuniu, McMak, lupiPL, hratli, DawidDD11, krogulec, mopsicek, kubagacek7, schvabM, kolomates, BartoszSz, Szu-Szu, richelieu89, xxzusix, TheVoytekBear, semaprint, Hybrisek, Oni_no_Pejot, Rubik012, J4ACO3, gefcio13, BlazTeam, slawekragnar, dykvo, Platypus73, terrasfera, Kłosu, sawitor, AlaPL, MrsParsley, Dommi, (+Amelka), Arhaja, hoamez, Kiellini69, AgMar2013, Buki.	148 - 205
11	1	40% Complete (success)	tkimitkiy, markuss999, Satar, smialek, Mafaj Poland, safarici, POTTERMAN, AEK73, XX_DANIEL_L, Borczu, čmuchalína, Sadoes, fevik1, wobar, zibi11977, tatusz, wiolinka, bartoszmi, NeXu$, Carolaa, ra.polas, atolek, mala_nadulka, kobra1257, Dusiak., chemicUPCE, Manohi, KrystianT, simonek1999, berx.cz, rp1963, Bartisss, Toschi, prusux, lukciu, Jezinka2, przonak007, lukunu, mietek112, jarda88&misha, otasparta, OlaO3, E-W-A, Lenka12, luke2001, MarKo9, MVrabec, christaxi, MamiNany, ospa, sneeuwkipje, Mati277, kacpi80, A+Z Team, Ewka & Misiek, Zirafak, VRBA, KaMo_cz, kalinekkli, Geokesz, kaha09, OKatka, rudicz, rowanick, CHiP_27, HATICI, kukufilip, CykloLuk, poniemayu, 2499rysy, Brumla2, meinereiner0815, Rúžaci, Lizak96, jlotysz, Karlusia, S_T_S_Team, MarcinC, JacG, QspiQ, angelinaanna, Mati900, Siemash, kaliho, Feli2008, jackalZ, Emilo12332, Zurit, wawym0077, GeoSportBilly, guapa25, baleine63, wlodeka, Team Boeddha, Nezky, dunsi, Der Schlesier, szymix, rhfaktor, TheCacheCat, QbaPL, Darek55, die4tescher, eboman, ChKHE, VM.turists, Pyxisek, Brabouch, asiamaciek, mfila, Tofu11235, wojteku, Wektorpl, KEBORD, lipcio82, KachnaKaravan, StředníMyš, tobikp75, Lvíček Láďa, Julo04, L0lek, Copakjavim, i.jomar, Piętaszek, poluch, Sammie6306, mmalinosia, pixla2, makuch2000, K5Michał, MoonClan, KFDK7982, Kasik2, Paweł121, duikelaar, anetka_skarpetka, ferdek, Gabina4, war_tea, Pen-y-Cat, Notelekseltis, Ilonessa, Cinass, waelzkla, CZDalkan, teklinka122, naszepaulinki, Brochtlíci, kopernik30, Käseloch_Rbl, FrixyFox, lusy94, kreciqcom, Pitearth, MightyPaw, katka007, colorful_lace, casate9, zuza88, Kexus15, mati_explorer, Krasnoludek09, gumior25, alicyjka, EverGreen0, coyoti_wilczyca, eve.ax, efec, PodolanyTeam, atu22, Marchew, pazuzuxd, zadzioras, lemur182, Hepka1, dancova, vasili1945, kamyk, ODYS76, Slimaki39, y_a_h_oo, durys, vvupe, Lugo09, agasala, JoeColour, marmarcin, Averdrah, kazantek, Lumpíci, Darth_Zuzia, Parysek, DLU03698, Gizowie, adrianno, kena.karola, Parisee, marta927, Struzinelle, ktrefon, sudeciarz, indy.standa, NocnaWiewiorka, HERO-IN, moucha71, sokolka 1968, wallon1, Coyote.cz, coklik, MI.KAR, 1krzychu, Piotrek2, dario100, smrťáček, MISJONARZ, khimari, stoiriegel, leszek19699w, Szumon, nynyk, Team Jara, R.B.T., Petass-velorex, cyklofretky, coxinel, El Důňo, xlud, qba75, mina91, koza2, chomix77, sjara, Mr&Mrs Purple, amarantovva__, dadoskawina, Lula.K, Maretzky666, mychaty, pšd, Raveloops, kara-kum, mariusz1279, zosbest, Haerbaert, Hiuba, Sewerynos, Meksha, Tooltime_2011, Talianer, Levarek, ela.jadzia, Proksis, Meretels, dwarfik1, PippiLotka, FIDODOG, Wolf64, koza_za_winklem, LeonK2009, LordArnoth, KKFranky92, NLBokkie, haniaslatan, Cybogr, Ania_B_, TonioWan, N en M, Filkesz, Wiarus, hedonic, hyniek1, Supik.CZ, Sela, banan6668, poekie64, geotomek, Titlíci, mrca 62, myszator, ionty, holek180, Misiek8520, Team Faraday, trpaslyk, mkay171, tery029, Marsee89, Kasiu65, xorxs80, ANGREST15, kadamski, Miluchna&Kaluza, keschink, Adasiak, FamVogel, Martysia58, Owczarek, baranfreerunner, Lukas Kurzętnik, radlal, hracicka, PrZmK!, LoginuBrak, zavam, lentom, Bunji73, szefdomel, MacioM, Hammer_x, nadiiska, Boann, cygson, steelboo, GINA RUDA, MAndzia, ennanne, Annie00Hall, alohamamma, jninja, vinzi, dolomitas, zirom, petrolejka, arturo90, osmak, TL&N, krysakeda, tobikster, teddy277, dagmarka13, rewq12345, Krusiaa, małygryf, Rhenaya1979, baei, WIECZORKI, tomsoft11, aqr, tomdiver-CB, Dziubson_08, You2NL, Plomba, luuz44, Mazurteam, piotrjot, komor555, rotok, dg1980, BlueDog97, bibin1, j_janus, fyfyg, BooNie11, tommus, ElKaMiRo, sobol1976, ciefcie, Amaroun007, Zuzarix, Malolat89, g84h, Anetta29, Zuzanna2098, maroalica, Ametanee, Domisia, Verunka_33, janek_hwdp, Anna.Alicja, sebulba1974, par-pa, Bill & Roos, PeterGJ, -Lewy-, Asiapolka, Pidalenka, Hermijona, Naty*, geokaja98, PONAKUMA, Kingawrz, Rawapus, MatthewCat, honza.h, chrochtta, Martinamr, robertinfo, Celudor, janpet2, Madzialena1986, RS1709, domidanio, SebaBanshee13, pesumisu, cucmount, Kizia_07, grax88, udopi, garbate_zolwie, lova73, sookoll7, Ante.K, matii2011, wipi2, marpetaspol, Jižní supi Praha, dzikbiketeam, Penynka, Mainnixe, cabri_canto, vldd, fosgen61, mairer, VVIPEK, maurycy, Nieogarnięty, rudymaniek, RafMar78, geo.olga.poland, dominikcb, JarOfMayo, Säbelzahnfrettchen, MAO, JaSteef, ruzickap, goldgraver, Bart28, jirkamet, Lumen_, matixm, WOOODZ, KamIka444, Rafiki_4, 0169087, Truster, amelek, SpekTeam, TwojaPrzygoda, Veraxes, Zantalalia, kriksīc, Balutka, weralicja, Darth GyrroS, Nolleke, Ziarno, werg, zipper321, kagamb, plysa, A_Ti_Ca, Felin5, Donachiel, dondak, TSV-Paralkohlympix, Drograd, Little Joe 74, Ryšoun, g B g, FERRYVLK, asusik666, Konik11, Lekkoduch, gathol, jokry, Bojanci, mleko8, Sasameyuki, vipek, Agzas, jumazupa, Krazia, kočovka007, snieeegu, modama&deadia, zefirea, CountReyna, anitra.m, ZuRuBu, Justi1, WithoutMyName, k-6, truskeffka, Thyme i Mała Mi, operenamo, soumarr, gorgi4, Namoradeb, Paulinaha, Sdaj, 11ida11, globtrotuar, Legoss0987, mikuz_zozik, lysy1976, Paczuk, Volt71, moku_, MiraPP34, Anetani, Šmoula-team, hrib_team, kuczol, oskar243, Olaneczka, Umin, DanMyšák, luftak, tricom, Creyden, Weroniko, čičanda117, Orionek, B3art, ru.beus, mrazik1, erebi, Pajaq82, Craniometrist, Aneiden, Youhero, jojcia, Pendolino001, krzot, RZKL, pupicci, Rozenci, monikajar, hankov-petrof, supersowa, Arne1, KALy2124, hejca, belusiak, GNIDUS, MontesCZ, Kakukkfu, LaarEd, hrabiabe, charlie..., mosko, stanislav.janiga, Uosiek_85, LDTBeruska, luborn, Staniol83, Tytoos, CopernicusHigh, kuubuus, Malahavranice Team, DomanRALLY, Alewik03, MoKami444, MK-15, jar&maj, ratmed, Ganesia, M_krzych, Jaca45, Tony43, Michal09, monkidonki, Paja_Yelka, klarii, Rasaell, Fisa2001, maronifoto, paffson, Kukkuni, dziadek182, Flexamyš, Natur_Lover, michal.nox, UkiFi, bonny a clide, niemen_, stefan.soeffing, capulo, Zabulebka, KouMaLe, Shayu, gullborga, Danio2005, Píno & Nikki, louda07, TasjaFa	206 - 792